Γλυκά ψέματα – Αλήθειες και μύθοι για τη ζάχαρη

Σίγουρα η ζάχαρη δεν είναι αθώα. Επίσης είναι βέβαιο πώς δεν είναι ότι καλύτερο για τον οργανισμό μας. Μήπως όμως μας κλείνει… γλυκά το μάτι παρακαλώντας μας να επανεξετάσουμε λίγο τη σχέση μας; Υπάρχουν σίγουρα κάποιοι μύθοι που περιβάλλουν τη ζάχαρη.

Τι γνωρίζεις για τη ζάχαρη; Είμαι βεβαία ότι δύο πράγματα:
1ον ότι είναι γλυκιά (φυσικά, τι άλλο θα ήταν;).
Και 2ον ότι είναι υπαίτια πολλών κακών για την υγεία.
Σωστά και τα δύο, ωστόσο όπως και κάθε κατηγορούμενος που βλέπει το όνομά του να στηλιτεύεται έχει δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Γιατί υπάρχουν και κάποιοι μύθοι ή έστω υπερβολές που την συνοδεύουν. Δες ποιες είναι αυτές…

Μύθος: Όλα τα είδη ζάχαρης βλάπτουν

Το παραπάνω θα το έχεις ακούσει πολλές φορές και πρόκειται για μια πολύ μεγάλη υπερβολή. Θεωρητικά ζάχαρη υπάρχει σε όλες τις τροφές που περιέχουν υδατάνθρακες, όπως είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά και το γάλα. Όσο λοιπόν την καταναλώνουμε σε αυτή τη μορφή της δεν υπάρχει πρόβλημα. Και αυτό γιατί λαχανικά και φρούτα περιέχουν εκτός από ζάχαρη και φυτικές ίνες, βιταμίνες, αντιοξειδωτικά, ιχνοστοιχεία, μεταλλικά άλατα, θρεπτικά συστατικά δηλαδή απαραίτητα για την καλή λειτουργία του οργανισμού. Τα γαλακτοκομικά από την άλλη περιέχουν ασβέστιο και πρωτεΐνες. Ο οργανισμός χωνεύει αργά αυτές τις τροφές και η ζάχαρη που περιέχουν απορροφάται αργά παρέχοντας του μια σταθερή, συνεχόμενη ενέργεια για τη λειτουργία του. Μάλιστα σύμφωνα με τις έρευνες αυτές οι τροφές αποτελούν ασπίδα προστασίας για ασθένειες όπως ο διαβήτης, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και κάποιοι τύποι καρκίνου.

Μύθος: Οι φυσικής προέλευσης τύποι ζάχαρης είναι καλύτεροι

Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια πολιορκούμαστε από πληροφορίες που θέλουν διάφορα υποκατάστατα της ζάχαρης φυσικής προέλευσης όπως π.χ. σιρόπι αγαύης, σιρόπι από σφένδαμο (maple syrup), μαύρη ή καστανή ζάχαρη κ.ά. ως καλύτερα γιατί είναι πιο θρεπτικά. Είναι όμως σωστό; Όχι ακριβώς… Ενώ τα πιο πάνω φυσικά γλυκαντικά πράγματι έχουν αρκετά θρεπτικά συστατικά, στην πραγματικότητα αυτά βρίσκονται σε τόσο μικρές ποσότητες ώστε θεωρούνται αμελητέα για την υγεία μας. Για τον οργανισμό μας η ζάχαρη είναι πάντα ίδια, από όποια πηγή και αν προέρχεται. Το πεπτικό μας σύστημα διασπά όλες τις πηγές ζάχαρης σε πιο απλές μορφές, τα μονοσακχαρίδια.

Μύθος: Πρέπει να «κόψεις» εντελώς τη ζάχαρη

Τι μαχαιριά στην καρδιά είναι αυτή, ιδιαίτερα σε περιόδους εορτασμών, γενεθλίων ή Χριστουγέννων. Πώς να το κάνεις αυτό στον εαυτό σου; Ε, μην το κάνεις! Τουλάχιστον όχι συνέχεια γιατί οι γνώμες διίστανται για άλλη μια φορά. Οι διάφοροι οργανισμοί υγείας συνιστούν διαφορετικές ποσότητες ζάχαρης που θα μπορούμε να καταναλώνουμε μέσα στη μέρα, ωστόσο κανένας δεν την απαγορεύει εντελώς. Βέβαια σε αυτήν συμπεριλαμβάνουν και τη ζάχαρη που προέρχεται από γαλακτοκομικά, φρούτα και λαχανικά, οπότε μην χαίρεσαι και πάρα πολύ. Σύμφωνα πάντως με την American Heart Association οι γυναίκες θα πρέπει να λαμβάνουν λιγότερο από 6 κουταλάκια του γλυκού (περίπου 25 γραμμάρια) την ημέρα, ενώ οι άντρες 9 (36 γραμμάρια). Οπότε για άλλη μια φορά χρειάζεται μέτρο στην κατανάλωση και όχι στέρηση.

Μύθος: Πρόσθετη ζάχαρη έχουν μόνο τα γλυκά

Μην πιστεύεις όλα όσα ισχυρίζονται οι διαφημίσεις. Η ζάχαρη κρύβεται παντού, ιδιαίτερα μάλιστα στα έτοιμα γεύματα και τα συσκευασμένα τρόφιμα. Τα προϊόντα στα ράφια του σούπερ μάρκετ δεν είναι αθώα. Πάντα να διαβάζεις τις ετικέτες τροφίμων πριν βάλεις ένα προϊόν στο καλάθι σου, ιδιαίτερα μάλιστα αν έχεις λόγο να αποφεύγεις τη ζάχαρη. Ψωμί, σάλτσες, κέτσαπ, γιαούρτια με γεύσεις, δημητριακά πρωινού, κρακεράκια, ακόμα και πολλά αλμυρά σνακ περιέχουν μεγάλο ποσοστό ζάχαρης.

Αν αναρωτιέσαι να φας ή να μη φας κάτι γλυκό, σκέψου τους μύθους σχετικά με τη ζάχαρη και πες «ναι» στο μέτρο!

Εν μέρει μύθος: Η ζάχαρη σου αφαιρεί χρόνια ζωής

Πρόκειται για έναν εν μέρει μύθο. Γιατί η αλήθεια είναι ότι η υπερκατανάλωση ζάχαρης πράγματι σου αφαιρεί χρόνια ζωής, όχι όμως και η με μέτρο. Υπάρχουν πράγματι ασθένειες οι οποίες έχουν συνδεθεί με τη ζάχαρη όπως π.χ. το Αλτσχάιμερ, ο διαβήτης, κάποιες μορφές καρκίνου, τα καρδιακά νοσήματα. Ωστόσο μιλάμε για μεγάλη κατανάλωση, η οποία συνήθως ισοδυναμεί με παχυσαρκία. Το ίδιο όμως μπορείς να πάθεις και αν τρως πάρα πολλά πατατάκια ή άλλα ανθυγιεινά σνακ, πάρα πολύ ελαιόλαδο, ή πάρα πολύ τυρί. Το μυστικό κρύβεται στην ποσότητα. Όταν προσέχεις πόσο τρως -και τρως λίγο- δεν είναι τόσο βλαβερή. Οπότε, φάτο αυτό το μελομακάρονο, μία φορά το χρόνο είναι Χριστούγεννα. Αλλά σταμάτα στο ένα και στο μια φορά!

Μύθος: Η ζάχαρη είναι ναρκωτικό

Να μια υπερβολή. Πράγματι όταν τρώμε ζάχαρη ενεργοποιείται το κέντρο του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ευχαρίστηση και της ικανοποίηση. Και πράγματι παράγονται συναισθήματα ευφορίας παρόμοια με αυτά που προκαλούν τα ναρκωτικά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι προκαλεί παρόμοιο εθισμό. Αυτό που προκαλεί την ανάγκη να καταναλώνουμε συνεχώς ζάχαρη είναι ότι πέφτουν απότομα τα επίπεδα ινσουλίνης στον οργανισμό μας, με αποτέλεσμα να νιώθουμε κουρασμένοι και στραγγισμένοι από ενέργεια. Είναι δηλαδή ο φαύλος κύκλος: νιώθω πεσμένος/η, τρώω κάτι γλυκό, ανεβαίνει η διάθεσή μου (και μαζί η ινσουλίνη μου), πέφτει απότομα η ινσουλίνη μου (και μαζί η διάθεσή μου), νιώθω ακόμα πιο πεσμένος/η και ξανά ο κύκλος από την αρχή. Νομίζω μπορείς να απαντήσεις μόνη σου στο ερώτημα: Και τι κάνουμε; Τρώμε ζάχαρη με μέτρο, κυρίως από φρούτα και λαχανικά.

Μύθος: Αντικαθιστώ τη ζάχαρη με άλλα υποκατάστατα πιο υγιεινά

Και υπάρχουν τόσα πολλά, ε; Ασπαρτάμη, μαλτιτόλη, ζαχαρίνη, σουκραλόζη και τόσα ακόμα! Τέλεια; Όχι! (Σιχαίνομαι να κάνω την έξυπνη, αλλά πρέπει να σου πω την αλήθεια!). Αντιθέτως μάλιστα, όλα τα πιο πάνω συνδέονται με παχυσαρκία, υψηλή πίεση, διαβήτη, εγκεφαλικό, καρδιακά νοσήματα… Το γιατί δεν το έχουν απαντήσει ακόμα οι ερευνητές, ίσως επειδή δεν έχουν ακόμα κατανοήσει το πώς δρουν αυτού του τύπου τα γλυκαντικά στον οργανισμό ή τι επιδράσεις έχουν. Γνωρίζουν μόνο τα αποτελέσματα.

Εν μέρει μύθος: Κόβοντας εντελώς τη ζάχαρη θα αδυνατίσεις

Αυτό δεν μπορεί να ισχύει για πολύ απλό λόγο. Επειδή το σύνολο των ημερήσιων θερμίδων μας συνεχίζει να παίζει μεγάλο ρόλο σε μια προσπάθεια αδυνατίσματος. Δεν έχει δηλαδή νόημα να κόψεις εντελώς τη ζάχαρη και να τρως μεγάλες ποσότητες πατατάκια. Ή τζανκ φουντ. Ή ξηρούς καρπούς (που ναι μεν είναι υγιεινοί αλλά και πολύ παχυντικοί). Οπότε… αν θέλεις να αδυνατίσεις, πρόσεξε!