Κατερίνα Βασιλοπούλου-Σπίθα: «Η γιόγκα ήταν για μένα έρωτας με την πρώτη ματιά»

Ήταν μεγάλη μου χαρά να συζητήσω με την κ. Κατερίνα Βασιλοπούλου-Σπίθα, δασκάλα γιόγκα και συγγραφέα του βιβλίου «Astanga Yoga Ταξίδι Επιστροφής στην Ισορροπία» για τη γιόγκα, τη φιλοσοφία της πέρα από την πρακτική, αλλά και το πόσο σύγχρονη και βοηθητική μπορεί να είναι για τον σύγχρονο άνθρωπο δίνοντας λύση σε προβλήματα της καθημερινής ζωής.

Έχετε σπουδάσει Ιστορία και Αρχαιολογία, έχετε κάνει μεταπτυχιακό στις «Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες», και όμως επιλέξατε να ασχοληθείτε με τη γιόγκα και τη διδασκαλία της. Πώς αποφασίσατε να πάρετε αυτό το ρίσκο;

Όταν ερωτεύεσαι, δεν έχεις αρχικά αίσθηση των ρίσκων που παίρνεις για τον έρωτα. Η γιόγκα ήταν για μένα «έρωτας με την πρώτη ματιά». Και της αφέθηκα χωρίς τους αστερίσκους που βάζει η λογική.  

Πρόσφατα εκδόθηκε το πρώτο σας βιβλίο: «Astanga Yoga Ταξίδι Επιστροφής στην Ισορροπία», το οποίο ομολογώ ότι μου άρεσε ιδιαίτερα.  Τι σας έσπρωξε να γράψετε ένα βιβλίο για τη φιλοσοφία της γιόγκα;

Κυρίως ήταν η επαφή μου με τη γιόγκα ως μαθήτρια και η ανάγκη να απαντήσω σε δικές μου ερωτήσεις σχετικά με το σώμα, τον νου και τη διαχείρισή τους. 

Θεωρείτε ότι είναι ένα βιβλίο που αφορά μόνο τους ασκούμενους στη γιόγκα;

Όχι απαραίτητα. Με την απλή του γλώσσα δίνει τη δυνατότητα και στον μη μυημένο αναγνώστη να μάθει για τις γιόγκικες αρχές του αυτοελέγχου, της μη προσκόλλησης και της ανάπαυσης και πώς μπορούν να τον βοηθήσουν να βρίσκει τις ισορροπίες του στις διάφορες, μικρές ή μεγάλες «ανατροπές» που βιώνει μέσα στην καθημερινότητά του.

Κατά τη γνώμη σας, η φιλοσοφία της γιόγκα μπορεί να έχει απήχηση στη σύγχρονη εποχή;

Νομίζω πως είναι προγραμματισμένη να έχει. Τον αρχαίο Ινδό της εποχής του Πατάντζαλι απασχολούν, όπως και τον σύγχρονο άνθρωπο, θέματα που αφορούν την ανθρώπινη φύση και συμπεριφορά. Με την ίδια ένταση προβληματίζονται για τη ζωή και τον εαυτό τους. Τον τρόπο, απλώς, με τον οποίο τοποθετείται ο πρώτος απέναντι στους προβληματισμούς του ορίζει η γνώση της ψυχής (purusha) του. Έχοντας ξεπεράσει ό,τι νοεί ως εαυτό του προσπαθεί να γνωρίσει τον εαυτό. Την πρόσκληση να επανασυστηθούμε στους εαυτούς μας, ανακαλύπτοντας πόσο πραγματικά αρκετοί, γεμάτοι, και ολόκληροι μπορούμε να είμαστε στη ζωή μας απευθύνει στον αναγνώστη η φιλοσοφία της γιόγκα του Πατάντζαλι. Και μια πρόσκληση σαν κι αυτή δεν γνωρίζει χρόνο. Είναι αρχαία όσο και σύγχρονη.

Στον κόσμο μας που (όπως λέτε και εσείς στο βιβλίο σας) είναι φτιαγμένος για να είναι δελεαστικός και γεμάτος πειρασμούς πώς μπορούμε να αντισταθούμε;

Η ίδια η χρήση εδώ της λέξης «αντιστέκομαι» κάνει τον πειρασμό να φαίνεται ακόμα πιο δελεαστικός στα μάτια μας, το «θέλω» μας να ενδώσουμε ακόμα πιο μεγάλο από το «πρέπει» στο οποίο οφείλει να υποταχθεί. Οπότε, θα έλεγα, ότι μια καλή αρχή θα ήταν να αλλάξουμε λίγο τις λέξεις που χρησιμοποιούμε και τις έννοιες που έχουν στο μυαλό μας. Εμείς δημιουργούμε τους πειρασμούς στους οποίους έπειτα θα πρέπει να αντισταθούμε, βρίσκοντας μάλιστα συχνά μια κρυφή ευχαρίστηση στο να το κάνουμε. Ο πειρασμός δίνει ένα «σασπένς» στη ζωή μας, καθαρά αισθητηριακό ως προς το είδος του, που δεν αφήνει κανέναν μας αδιάφορο. H φιλοσοφία της γιόγκα με τη θεωρία της περί ψυχής ζητά να ζήσουμε ένα άλλο «σασπένς», το απόλυτο όλων, το οποίο ξεπερνά οποιοδήποτε άλλο ζήσαμε μέσα από τις αισθήσεις. Στρέφοντας εκεί σταθερά το «θέλω» σου, θα μας πει ο Naciketas μέσα από την ιστορία του στην Katha Upanishad, o «κόσμος των πειρασμών» δεν θα φαντάζει πια τόσο δελεαστικός σε εσένα. 

Βρήκα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα την φράση σας: «Μάθε να βλέπεις με τα μάτια κλειστά». Πώς μπορούμε να αρχίσουμε να εμπιστευόμαστε τη διαίσθησή μας;

Σίγουρα δεν είναι εύκολο να μιλάει κανείς για διαίσθηση σε μια εποχή της λογικής, όσο κι αν έξω από αυτήν μας ωθούν σήμερα οι καταστάσεις που βιώνουμε. Και είναι κάπως παράδοξο να θεωρούμε πως η διαίσθηση δεν έχει λογική ενώ το «παράλογο» της καθημερινότητας που ζούμε με κάποιο τρόπο έχει. Ο λόγος, πιστεύω, είναι πως έχουμε χάσει το βασικό της στήριγμα, τον αυθορμητισμό. Ο αυθορμητισμός έχει γίνει συνώνυμο του παρορμητισμού εξαιτίας του οποίου αφήνουμε να βγουν στην επιφάνεια αλήθειες εντελώς ακατέργαστες που μπορεί να ξεσκεπάζουν κρυμμένες μας προθέσεις ή να θίγουν, να σοκάρουν και να πληγώνουν τους άλλους. Και κάπως έτσι έχουμε ενοχοποιήσει τον αυθορμητισμό. Η διαίσθηση στο σύστημα της γιόγκα προβάλλει αυθόρμητα αλήθειες που προέρχονται από τα ανώτερα, πιο φωτεινά στρώματα της διάνοιας μας. Ο αυθορμητισμός, με άλλα λόγια, είναι της πιο εκλεπτυσμένης μορφής. Το πρώτο βήμα, επομένως, για να αρχίσουμε να εμπιστευόμαστε τη διαίσθησή μας είναι να ξαναβρούμε τον αυθορμητισμό μας και να τον κατανοήσουμε ξανά από την αρχή.   

Τι μπορούμε να κερδίσουμε από την ενασχόλησή μας με τη γιόγκα σωματικά και πνευματικά;

Είναι η νέα ματιά που μας προσφέρει για τον κόσμο και τον εαυτό μας και μας δίνει την ωριμότητα, θεωρώ, να κάνουμε μια σημαντική επιλογή: αντί της διάσπασης, του διχασμού, της αμφισβήτησης, της ανασφάλειας και ενός πλήθους από άλλες καθημερινές «λαίλαπες» που μάς χτυπούν την πόρτα, να εστιάζουμε στην ενότητα και αρμονία του κόσμου μας, μέσα και έξω.

Σε εσάς προσωπικά, τι έχει προσφέρει η γιόγκα; Νιώθετε ότι με κάποιον τρόπο σας έχει αλλάξει; Σας έχει βοηθήσει;

Η γιόγκα άνοιξε για μένα το πεδίο σωματικά, συναισθηματικά αλλά και νοητικά για να ανακαλύψω τις κρυμμένες δυναμικές μου και να αρχίσω να τις βάζω στη ζωή μου. Και να με ακούω περισσότερο, ειδικά κάθε φορά που τα αυτιά μου κλείνουν από τον θόρυβο φωνών δικών μου ή των γύρω μου. 

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Αντλώντας από τη μεγάλη δεξαμενή σοφίας της αρχαίας ινδικής σκέψης, το βιβλίο με τίτλο «ASTANGA YOGA: Ταξίδι Επιστροφής στην Ισορροπία» της Κατερίνας Βασιλοπούλου-Σπίθα, παρουσιάζει σε σύγχρονη, καταληπτή μορφή την οκταπλή γιόγκα (astanga yoga) του σοφού Ινδού δασκάλου Πατάντζαλι, όπως αποτυπώθηκε στο θεμελιώδες για το σύστημα της Γιόγκα (Yoga Darshana) έργο της Γιόγκα Σούτρα.
Μέσα από τη ρέουσα και εκφραστική γραφή της, η συγγραφέας του βιβλίου Κατερίνα Βασιλοπούλου-Σπίθα καταφέρνει να προσφέρει μια φρέσκια ματιά σε μια φιλοσοφία, κύριος σκοπός της οποίας είναι να προσκαλέσει τον άνθρωπο σε ένα μεταμορφωτικό ταξίδι γνώσης και έρευνας για τον εαυτό του το οποίο θα φέρει στη ζωή του σε πρακτικό επίπεδο περισσότερη γαλήνη και ισορροπία. Τη σημασία της παρούσας φιλοσοφίας ως πρακτικής άσκησης υπογραμμίζει η επισταμένη προσπάθεια της συγγραφέως να δώσει στον αναγνώστη, πέρα από μια εικόνα των θεωρητικών βάσεων της οκταπλής γιόγκα, και συγκεκριμένες κατευθύνσεις με τη βοήθεια των οποίων θα μπορέσει να καταστήσει τη γνώση προσωπικό του βίωμα.
Μαζί με τα απλά παραδείγματα που χρησιμοποιεί το βιβλίο από την καθημερινότητα, αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια αποτελούν και ποικίλες αρχαίες ιστορίες, γεγονός το οποίο διανθίζει το κείμενο με πιο περιγραφικά στοιχεία και του προσδίδει ζωντάνια και αμεσότητα. Παράλληλα, η συστηματική υπηρεσία προς το αρχαίο έργο της Γιόγκα Σούτρα, η οποία επιτυγχάνεται με τη συνεχή αναφορά σε συγκεκριμένους αφορισμούς (σούτρες), διασφαλίζει την αδιάλειπτη επαφή του αναγνώστη με το πνεύμα του πρωτότυπου κειμένου.  
Ένα συγγραφικό εγχείρημα, που πετυχαίνει επιδέξια να φέρει τη φιλοσοφία της γιόγκα πιο κοντά στην πραγματική ζωή, αναδεικνύοντας την ως τον νέο οδηγό ευ ζην του ανθρώπου της σημερινής εποχής. Εκδόσεις Αρχέτυπο. 

Who is who: Κατερίνα Βασιλοπούλου-Σπίθα

Η Κατερίνα Βασιλοπούλου-Σπίθα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από το University College of London (UCL) πάνω στις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Ήταν, ωστόσο, η γνωριμία της με την πρακτική της γιόγκα που άνοιξε τον δρόμο της δημιουργίας και της πνευματικής της αναζήτησης. Ο ρόλος της ως δασκάλας ήρθε για εκείνη φυσικά, ως αποτέλεσμα των κύκλων σεμιναρίων που ολοκλήρωσε σε Ελλάδα και εξωτερικό και τον οποίο διαρκώς εμπλουτίζει έως σήμερα με την αφοσίωσή της στην προσωπική, καθημερινή της πρακτική ως μαθήτρια. Παράλληλα, ασχολήθηκε με την ινδική φιλοσοφία ενώ εμβάθυνε στη φιλοσοφία της γιόγκα μέσα από την εντατική μελέτη του έργου της Γιόγκα Σούτρα. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και μελέτες σε διαδικτυακά περιοδικά και συνεχίζει να γράφει με το βλέμμα της στραμμένο στα αρχαία ινδικά κείμενα, τις αρχές και τις ιδέες με τα οποία «συνδιαλέγεται» η γιόγκα ως φιλοσοφικό σύστημα και μέθοδος σωματικής άσκησης. Μέρος της δουλειάς της είναι να συντονίζει συζητήσεις σε τάξεις ασκούμενων της γιόγκα μέσα από τις οποίες επιχειρεί να αναδείξει τη σύγχρονη αξία των διδαγμάτων της κλασικής γιόγκα. Για περισσότερες πληροφορίες: visionofyoga.gr