Παθητική επιθετικότητα: Όταν η σιωπή γίνεται «βία» 

Η παθητική επιθετικότητα είναι ένα είδος κρυφής επιθετικότητας. Μπορεί να μην έχει φωνές, ξύλο ή ανταλλαγή ύβρεων ωστόσο και αυτή μπορεί να καταστρέψει σχέσεις, να κάνει τον διάλογο και την επικοινωνία αδύνατη, ενώ είναι εξαιρετικά δύσκολο να την αντιμετωπίσεις. 

Μπορείς να εκφράσεις τα νεύρα και τον θυμό σου με δύο τρόπους: Ο πρώτος είναι ο συνηθισμένος, φωνάζεις και εκφράζεις τα συναισθήματά σου μέχρι να εισακουστείς (ή και όχι). Ο δεύτερος είναι να μην μιλήσεις καθόλου αλλά να «κρεμάσεις μούτρα» και να αρνηθείς οποιαδήποτε λεκτική επικοινωνία. Αυτός ο δεύτερος τρόπος είναι η παθητική επιθετικότητα. 

Τι είναι η παθητική επιθετικότητα

Πρόκειται λοιπόν για ένα είδος καλυμμένης επιθετικότητας, όπου κάποιος προσπαθεί να μεταδώσει τον θυμό ή τη δυσαρέσκειά του χωρίς να αναγνωρίζει ανοιχτά αυτά τα συναισθήματα. Τις περισσότερες φορές εκφράζεται μέσω της σιωπής. Για παράδειγμα η Άννα πρέπει να πάει για φαγητό στο σπίτι της πεθεράς της παρόλο που η ίδια δεν θέλει. Εάν η Άννα πάει στο τραπέζι και είναι αγενής και εχθρική τότε θα έχει εκφράσει την επιθετικότητά της ευθέως. Εάν η Άννα είναι παθητικά επιθετική ή δεν θα πάει καθόλου ή θα πάει, δεν θα μιλάει σε κανέναν και θα «κρατάει μούτρα».

Οι πιο συνηθισμένοι τρόποι έκφρασης παθητικής επιθετικότητας

Υπάρχουν κάποιες συμπεριφορές παθητικής επιθετικότητας που είναι χαρακτηριστικές, όπως οι πιο κάτω.

Σιωπή

Πρόκειται ίσως για την πιο συνηθισμένη μορφή παθητικής επιθετικότητας που κοινώς την ονομάζουμε «μούτρα». Με την σιωπή «τιμωρούμε» κάποιον χωρίς να χρειαστεί να κάνουμε απολύτως τίποτα.
«Τι έχεις;»
«Τίποτα!»
«Γιατί δεν μιλάς;»
«Και τι να πω; Σάμπως έχει συμβεί κάτι;»
Η σιωπή αυτή μπορεί επίσης να περιλαμβάνει αγνόηση τηλεφωνημάτων, μηνυμάτων, μέιλ, άρνηση διαλόγου για συγκεκριμένα θέματα.

Σαρκασμός

Σαρκασμός είναι όταν λέμε κάτι που δεν εννοούμε πραγματικά, στη σημερινή εποχή είναι γνωστό και ως «τρολάρισμα». Αυτό μπορεί να είναι ένα απλό πείραγμα, ωστόσο ένα παθητικό-επιθετικό άτομο το χρησιμοποιεί ως εργαλείο για την τιμωρία των άλλων. 

Αργοπορία

Όλοι αργούμε πότε πότε, ωστόσο η συνεχής και μόνιμη αργοπορία είναι ένδειξη παθητικής επιθετικότητας. Είναι ένας τρόπος που δείχνει ασέβεια προς τους άλλους και αποφυγή δύσκολων καταστάσεων.

Αρνητικά σχόλια 

Τα συνεχή αρνητικά σχόλια αποτελούν μια πολύ συνηθισμένη μορφή παθητικής επιθετικότητας. Κάποιος σχολιάζει επίτηδες ένα θέμα επειδή γνωρίζει ότι δεν θέλει ο συνομιλητής του και έρχεται σε δύσκολη θέση. Τέτοια θέματα είναι π.χ. τα παραπάνω κιλά, η ανεργία, ένας πρόσφατος χωρισμός, ο τρόπος ζωής. 

Αποφυγή

Οι άνθρωποι αναπτύσσουμε διάφορες τεχνικές προκειμένου να εκφράσουμε την εχθρικότητά μας χωρίς να μιλήσουμε. Μία από αυτές είναι η αποφυγή: Δεν παίρνουμε τηλέφωνο τους αγαπημένους μας ούτε και επιστρέφουμε τις κλήσεις τους, αποφεύγουμε να τους συναντήσουμε, δεν επιδιώκουμε να συζητήσουμε διάφορα «ενοχλητικά» θέματα παρόλο που γνωρίζουμε ότι ο άλλος θέλει να τα συζητήσει, αναβάλλουμε συνεχώς τα ραντεβού μας.

Ηθελημένη ανικανότητα

Με τον όρο ηθελημένη ανικανότητα προσπαθούμε να περιγράψουμε το άτομο αυτό που προσποιείται ότι δεν μπορεί να κάνει κάτι επειδή είτε θέλει να το αποφύγει είτε να τιμωρήσει με αυτόν τον τρόπο ένα άλλο άτομο. Για παράδειγμα, ένας σύζυγος μπορεί να προσποιηθεί ότι δεν ξέρει να καθαρίσει το μπάνιο ή να βάλει πλυντήριο ώστε να μην χρειαστεί να το κάνει.

Επιτηδευμένη καλοσύνη

Όμως η παθητική επιθετικότητα μπορεί να εκφραστεί και μέσα από υπερβολική «καλοσύνη». Αντί δηλαδή να εκφράσουμε ανοιχτά αυτό που μας πλήγωσε, προσποιούμαστε ότι όλα είναι εντάξει και «χαμογελώντας» ρίχνουμε μπηχτές. Μπορεί π.χ. να μην φωνάξουμε στον σύντροφό μας που ξέχασε τα γενέθλιά μας, αλλά αντίθετα να διοργανώσουμε ένα μεγάλο πάρτι για τα δικά του γενέθλια. Εκεί χαμογελώντας και πολύ ευγενικά να πούμε πόσο πολύ τον αγαπάμε και φυσικά δεν θα μπορούσαμε ποτέ να αγνοήσουμε ένα τόσο σημαντικό γεγονός. 

Ποιους κινδύνους κρύβει 

Η παθητική επιθετικότητα μπορεί να μην εκφράζεται έντονα ωστόσο συνεχίζει να είναι επιθετικότητα και να προκαλεί πολλά προβλήματα, όπως τα πιο κάτω.

• Δημιουργεί έλλειψη εμπιστοσύνης στις σχέσεις.
• Είναι εξαιρετικά αγχογόνος για τους άλλους.
• Προκαλούνται σοβαρά προβλήματα στην οικογένεια γιατί οι άλλοι δεν γνωρίζουν πώς να συμπεριφερθούν. 
• Η επιθετικότητα γεννά επιθετικότητα. Έτσι οι άλλοι ανταποκρίνονται στην παθητικά επιθετική συμπεριφορά με ακόμα περισσότερη επιθετικότητα.
• Συχνά η παθητική επιθετικότητα συμβαδίζει με καταστάσεις όπως η νευρική ανορεξία, η οριακή προσωπικότητα και η διαταραχή προσαρμογής.