Το μυστήριο που καλύπτει το μπλε χρώμα

Το μπλε είναι αναμφισβήτητα το χρώμα του ελληνικού καλοκαιριού. Το χρώμα της θάλασσας, του ουρανού, των κυκλαδίτικων νησιών. Αυτό που για εμάς τους Έλληνες συμβολίζει περισσότερο από κάθε άλλο την γαλήνη, την αρμονία, την άπλα και την ελευθερία, καθώς και εκείνο που περιβάλλεται από το μεγαλύτερο μυστήριο των χρωμάτων. 

Σύμφωνα με τη χρωματολογία, το μπλε είναι το χρώμα της γνώσης και της μάθησης, συμβουλεύουν μάλιστα τους δικηγόρους και τους πολιτικούς να το προτιμούν στα ρούχα και στη γραβάτα τους γιατί δείχνει χαρακτήρα σοβαρό και ακέραιο. Στην Ελλάδα το θεωρούμε χρώμα-εκφραστή της κουλτούρας μας, ίσως επειδή βρίσκεται παντού γύρω μας και χαρακτηρίζει το μοναδικό τοπίο μας. 

Υπάρχει το μπλε; Άλλο ένα μυστήριο

Ο William Ewart Gladstone (1809–98) υπήρξε πρωθυπουργός της Βρετανίας και λάτρης των Ομηρικών κειμένων τα οποία μελετούσε διεξοδικά. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησε ότι ο Όμηρος «έβλεπε» τα χρώματα εντελώς διαφορετικά από ότι ο ίδιος. Στο έργο του αναφέρεται το μαύρο 170 φορές, το λευκό 100 φορές, μόνο 13 φορές το κόκκινο, 10 το πράσινο, ενώ δεν υπήρχε ούτε μία λέξη η οποία να σημαίνει το μπλε. Υπέθεσε ότι ήταν τυφλός.
Συνεχίζοντας το έργο του ο γερμανός φιλόλογος/γλωσσολόγος Lazarus Geiger αναζήτησε την προέλευση των λέξεων για τα χρώματα σε άλλες γλώσσες: εβραϊκά, γερμανικά, κινέζικα, σανσκριτικά, αραβικά, ισλανδικά κ.ά. Έκπληκτος ανακάλυψε ότι δεν υπήρχε λέξη για το μπλε σε καμιά αρχαία γλώσσα. Οι αρχαίοι πολιτισμοί δεν θεωρούσαν το «μπλε» σαν ένα ξεχωριστό χρώμα αλλά μια απόχρωση του πράσινου. Όμως η ιστορία δεν τελειώνει εδώ. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν πολιτισμοί και γλώσσες που δεν έχουν επίγνωση του μπλε ούτε λέξη για να το περιγράψουν. Κάπως δύσκολο να το φανταστούμε εμείς οι Έλληνες που όλη μας η ζωή περιβάλλεται από το μπλε σε όλες τις αποχρώσεις του από τις πιο σκούρες μέχρι τις πιο φωτεινές και ζωηρές.

Ποιος ο λόγος που κάποια αντικείμενα έχουν μπλε χρώμα;

Κάποια πράγματα πάντως είναι τόσο πολύ συνυφασμένα με το μπλε που δύσκολα θα μπορούσαμε να τα φανταστούμε αλλιώς.

Τα τζιν παντελόνια

Το 1873 ο Βαυαρός μετανάστης Levi Straus μαζί με το Λετονό ράφτη Jacob Davis αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους παράγοντας ρούχα εργασίας με μεταλλικά τρουκς στις τσέπες ώστε οι ραφές να είναι ανθεκτικές. Μάλιστα κατοχύρωσαν αυτή την πατέντα τους αποκτώντας έτσι το μονοπώλιο. Ο Straus αντικατέστησε το αρχικό ύφασμα από καραβόπανο με ένα γαλλικό που ονομαζόταν Serge de Nimes –το όνομα της πόλης που υφαινόταν– έμεινε όμως στην ιστορία ως ντένιμ (de Nimes). Για να του δώσει το χαρακτηριστικό μπλε χρώμα χρησιμοποίησε φυσική βαφή από λουλάκι, μια χρωστική ουσία που μπορούσε να βρει εύκολα από φυτά της Αμερικής, λύση που ήταν άλλωστε και εξαιρετικά οικονομική. Ύστερα από κάθε πλύσιμο το τζιν ξέβαφε κάνοντας όμως το παντελόνι πιο μαλακό και δίνοντάς του έναν εντελώς προσωπικό τόνο. Έτσι αν και τα τζιν αρχικά υπήρχαν και σε μπεζ-καφέ χρώμα, εντούτοις τελικά επικράτησε το μπλε γιατί όπως αναφέρει και ο ιστορικός T. Downey: «Όταν κάποιος φόραγε ένα μπλε τζιν, διαπίστωνε όχι μόνο την ανθεκτικότητά του αλλά και το πόσο πιο άνετο γινόταν ύστερα από κάθε πλύσιμο. Έτσι δεν ήθελε να φορέσει το καφέ, γιατί είχε πάντα την αίσθηση ότι φορά καραβόπανο».

Το logo του Facebook

Περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο χρήστες του facebook αντικρίζουμε καθημερινά το μπλε φόντο με λευκά γράμματα logo του. Η επιλογή των χρωμάτων αυτών μόνο τυχαία δεν είναι. Έγινε από τον ίδιο τον ιδρυτή του, το Mark Zuckerberg, καθότι πάσχει από αχρωματοψία και δεν μπορεί να διακρίνει το κόκκινο και το πράσινο. Είναι μια πάθηση που αφορά κυρίως άνδρες – εκτιμάται ότι ένα 8% του πληθυσμού υποφέρει από αυτήν. «Το μπλε είναι το πιο πλούσιο χρώμα για μένα», έχει δηλώσει, «μπορώ να το δω σε όλες του τις αποχρώσεις». Εκτός όμως από αυτό το μπλε θεωρείται από τους επικοινωνιολόγους ότι προάγει την επικοινωνία και τη διαδραστικότητα, δυο πράγματα στα οποία το Facebook είναι αναμφισβήτητα το καλύτερο.

Η ελληνική σημαία

Η σημαία του λευκού σταυρού σε μπλε φόντο χρησιμοποιήθηκε στην εξέγερση της Μακεδονίας το 1807 και τα συγκεκριμένα χρώματα επιλέχθηκαν για την ελληνική σημαία στην Α’ Εθνοσυνέλευση το 1822. Ήταν τα χρώματα των ενδυμάτων του Μ. Αλεξάνδρου, των βυζαντινών αυτοκρατόρων, του θρόνου του Οικουμενικού Πατριάρχη, της ελληνικής θάλασσας και του ουρανού. Επίσης το μπλε κατά την Επανάσταση υποδήλωνε τη δικαιοσύνη και την πίστη και το λευκό την ηθική καθαρότητα. Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, δικαιολογώντας αυτή την επιλογή, είχε πει: «Αφού χρυσοί μου διπλωμάται σας κάμνει τόσον κακόν η σημαία της Φιλικής Εταιρείας, σας την αλλάζω ευχαρίστως με τα χρώματα της φουστανέλας και της βράκας».

Τα κουφετάκια Μ&Μ

Τα πολύχρωμα κουφετάκια Μ&Μ έχουν κλέψει τις καρδιές μικρών και μεγάλων, γνωρίζετε όμως γιατί δημιουργήθηκαν τα μπλε; Το 1995 η εταιρεία αποφάσισε να αποσύρει τα καφέ Μ&Μ. Έκανε τότε μια ψηφοφορία ανάμεσα στους καταναλωτές για το τι χρώμα θα ήθελαν να είχαν τα κουφετάκια που θα τα αντικαθιστούσαν: μπλε, ροζ ή μοβ; Όπως καταλαβαίνεις, το μπλε ήταν το χρώμα της πλειοψηφίας! 

Το μπλε σύμφωνα με το feng shui

Η Ευθυμία Α. Μισιρλή, μηχανολόγος – μηχανικός, ειδικός σύμβουλος ευνοϊκής ψυχολογικής χωροθεσίας (www.fengshuiinteriordesign.gr), μας αποκαλύπτει τα μυστικά του μπλε χρώματος για την αρχαία τέχνη του feng shui. «Σύμφωνα με το feng shui, το μπλε χρώμα αντιπροσωπεύει το στοιχείο του νερού, το στοιχείο που δίνει ζωή σε όλη τη γη. Μια σκούρα απόχρωση του μπλε είναι ιδανική για τον τομέα της γνώσης, της πνευματικής ανάπτυξης και της σοφίας που βρίσκεται, σύμφωνα με το χάρτη χωροθεσίας bagua, στη βορειοανατολική πλευρά του χώρου. Το σκούρο μπλε χρώμα σε αυτό το σημείο βελτιώνει τη διαίσθηση, βοηθά στη συγκέντρωση, τη μελέτη και την ευνοϊκότερη διερεύνηση νέων καταστάσεων. Μπορούμε να επιλέξουμε μια πιο ανοιχτή απόχρωση του μπλε για ηρεμία και εξισορρόπηση του πνεύματος στο παιδικό δωμάτιο, ειδικά εάν αυτό βρίσκεται ανατολικά, νοτιοανατολικά ή δυτικά του χώρου μας. Το απαλό γαλάζιο χρώμα βοηθά τα παιδιά στο να ανακαλύψουν τα φυσικά τους ταλέντα, ενεργοποιώντας παράλληλα τις νοητικές τους ικανότητες. Τέλος, αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, η χρήση του μπλε χρώματος στο μπάνιο καλό θα είναι να αποφεύγεται, εξαιτίας του ότι υπάρχει σε αυτό το σημείο μεγάλη συγκέντρωση του στοιχείου του νερού και η υπέρβαση θα οδηγήσει σε μπλοκάρισμα της ροής της ενέργειας chi στο χώρο».

Και η διατροφή μας μπορεί να είναι μπλε

Τα μύρτιλλα (ή blueberries όπως έχει επικρατήσει να τα λέμε) με το έντονο μπλε-μοβ χρώμα θεωρούνται πραγματικοί προστάτες της υγείας μας. Είναι φτωχά σε θερμίδες, πλούσια σε βιταμίνη C και ένας πραγματικός δυναμίτης αντιοξειδωτικών για τον οργανισμό μας. Σύμφωνα με μια μελέτη του Παν/μίου του Μίσιγκαν, συμβάλλουν στη μείωση του κοιλιακού λίπους και ελαχιστοποιούν τους κινδύνους εμφάνισης καρδιαγγειακών νόσων και μεταβολικού συνδρόμου. Στο συνέδριο Experimental Biology παρουσιάστηκε επίσης μια μελέτη, σύμφωνα με την οποία, μια διατροφή πλούσια σε μύρτιλλα βοηθά στη μείωση της χοληστερίνης στο αίμα, ενώ παράλληλα βελτιώνει τον έλεγχο της γλυκόζης, μειώνοντας τον κίνδυνο διαβήτη και καρδιακών επεισοδίων. Όμως τα μύρτιλλα κάνουν καλό και στο μυαλό μας, αφού όπως λέει η B. Shukitt-Hale, Ph.D. ερευνητική ψυχολόγος: «Τα συστατικά τους φαίνεται να προάγουν την ικανότητα του εγκεφάλου να δημιουργούν περισσότερους νευρώνες, κύτταρα που μεταφέρουν πληροφορίες». 

Το μπλε στη διακόσμηση

Χρησιμοποίησε το μπλε σε ένα δωμάτιο για να δημιουργήσεις:

• Οικειότητα
  Οι πιο σκούροι τόνοι απορροφούν το φως κάνοντας ένα δωμάτιο πιο ζεστό και χαλαρό. Χρησιμοποίησε όμως κάποιο με γυαλιστερό τελείωμα. Αυτή η γυαλάδα θα κάνει το δωμάτιο να φαίνεται μεγαλύτερο. 
• Γοητεία
  Το γαλάζιο – μπλε όπως αυτό της θάλασσας δημιουργεί την αίσθηση ότι βρισκόμαστε σε παραλία, γι’ αυτό και είναι ιδανικό για τα υπνοδωμάτια ή το καθιστικό.
• Ύψος
  Μπορείς να χαρίσεις ύψος σε ένα χαμηλοτάβανο δωμάτιο, βάφοντας το ταβάνι σε πολύ απαλό γαλάζιο με μπογιά με γυαλιστερό τελείωμα. Έτσι δημιουργείται η αίσθηση του ουρανού, της φωτεινότητας και του καθαρού αέρα. Τραβά, δε, τα βλέμματα προς τα πάνω, δίνοντας την ψευδαίσθηση του ύψους.