Εύη Ανδρέου: «Η αποτελεσματική επικοινωνία έχει δομή και ό,τι έχει δομή μπορεί να διδαχθεί»

Δεν γνωριζόμαστε προσωπικά, ωστόσο η Εύη Ανδρέου ανήκει στους ανθρώπους αυτούς που θα ήθελα να κρατήσω κοντά μου. Είναι εξαιρετική στη δουλειά της, έξυπνη, πολυτάλαντη, έχει πολλά ενδιαφέροντα και βρίσκει τον χρόνο να ασχοληθεί (και να αριστεύσει) σε όλα, και γράφει τα πιο χρήσιμα και ενδιαφέροντα βιβλία που μπορείς να φανταστείς. Έτσι με αφορμή το βιβλίο της «Bach ο γάτος – Η τέχνη της επικοινωνίας» είχα την ευκαιρία να συζητήσω μαζί της για (τι άλλο;) την αποτελεσματική επικοινωνία και πώς μπορούμε να την αποκτήσουμε.

Τι σχέση έχει ένας γάτος με την επικοινωνία, και μάλιστα ένας γάτος που λέγεται Bach; 

Ο Bach ο Γάτος είναι ο σύντροφός μας στο ταξίδι της αποτελεσματικής επικοινωνίας. Είναι εκείνος που αφουγκράζεται τα πάντα, δε διστάζει να εκφραστεί, να βγάλει τα νύχια του αν κάτι δεν πάει καλά, και να τεντωθεί γουργουρίζοντας ευχαριστημένος όταν τα πράγματα είναι ξεκάθαρα και ισορροπημένα.
Η χρήση του γάτου ως συντρόφου καθώς και το όνομά του είναι στοιχεία που αποτελούν τους θεμέλιους λίθους του βιβλίου. Ωστόσο, θα μου επιτρέψετε να αφήσω τον αναγνώστη να ανακαλύψει το ρόλου του Bach του Γάτου στο ταξίδι της επικοινωνίας μέσα από τις σελίδες του βιβλίου και να σημειώσω μόνο πως ο Bach εκπροσωπεί την αντανάκλαση της λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου στην καθημερινότητά μας. Κάτι τέτοιο συμπεριλαμβάνει τα βασικά ένστικτά μας, τα συναισθήματα και τη λογική σκέψη που αλληλεπιδρούν στα λεκτικά και μη λεκτικά πεδία ανταλλαγής πληροφοριών.

Το βιβλίο «Bach ο Γάτος» της Εύης Ανδρέου

Στο τέλος κάθε κεφαλαίου στο βιβλίο σας υπάρχει ένα Πλάνο Δράσης, που προτρέπει τον αναγνώστη να προβεί στις κατάλληλες αλλαγές για να κατακτήσει την τέχνη της επικοινωνίας. Αυτό μου αρέσει πολύ, γιατί πλέον γίνεται ένα εγχειρίδιο αυτοβοήθειας. Πιστεύετε ότι εάν κάποιος μελετήσει με αυτόν τον τρόπο το βιβλίο σας θα μπορέσει να βοηθηθεί ή χρειάζονται και επιπλέον σεμινάρια ή/και συνεδρίες με ειδικό; 

Ο στόχος του βιβλίου είναι να αποτελέσει έναν αυτόνομο οδηγό προς την αποτελεσματική επικοινωνία. Με τη μελέτη του Bach, ο αναγνώστης θα λάβει τις βάσεις και επιπλέον σημαντικές πληροφορίες και πρακτικές που η εφαρμογή τους θα τον οδηγήσει στο να επικοινωνεί αποτελεσματικά, άμεσα και κατά συνέπεια να έχει μια ποιοτική ζωή καθώς οι αλληλεπιδράσεις αποτελούν τη βάση για την ποιότητα, την ισορροπία, την αρμονία στην καθημερινότητά μας. Ωστόσο, η γνώση είναι άπλετη και σίγουρα η επικοινωνία αποτελεί ένα τόσο μεγάλο κεφάλαιο που δε θα μπορούσε να κλειστεί στις σελίδες ενός και μόνου βιβλίου. Η αναζήτηση οδηγεί πάντα σε νέα μονοπάτια. Είναι, λοιπόν, στη διακριτική διάθεση του αναγνώστη το να κάνει μια ακόμα βουτιά στη γνώση. Επιπλέον έρευνα και αναζήτηση οδηγούν πάντα στην ανάπτυξη και την ανέλιξη.

Γιατί κάποια άτομα είναι χαρισματικά και ιδιαίτερα επικοινωνιακά, ενώ κάποια άλλα δυσκολεύονται; Είναι θέμα ταλέντου, προσωπικότητας, οικογενειακού περιβάλλοντος; Έχει σχέση με την εσωστρέφεια και εξωστρέφεια;  

Η προσωπικότητα, η ιδιοσυγκρασία, τα περιβάλλοντα και οι προσλαμβάνουσες ενός ατόμου είναι στοιχεία που διαμορφώνουν διαφορετικά επικοινωνιακά χαρακτηριστικά. Η αποτελεσματική επικοινωνία, ωστόσο, έχει δομή και ό,τι έχει δομή μπορεί να διδαχθεί. Έτσι, ακόμα και αν κάποιος δυσκολεύεται, μπορεί εύκολα να ανοίξει την πόρτα της αποτελεσματικής επικοινωνίας.
H εσωστρέφεια και η εξωστρέφεια αποτελούν παράγοντες που έχουν να κάνουν με χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που δεν σχετίζονται με το κομμάτι της επικοινωνίας. Ένα εσωστρεφές άτομο, για παράδειγμα, μπορεί να επικοινωνεί πιο αποτελεσματικά από ένα εξωστρεφές. Το πώς επικοινωνούμε δεν έχει να κάνει με την εσωστρέφεια ή την εξωστρέφεια αλλά με επικοινωνιακές δεξιότητες που στηρίζουν τη δόμηση καθαρών μηνυμάτων, την ενεργητική ακρόαση, την αναγνώριση αντιληπτικών φίλτρων, την απόκριση στα μη λεκτικά στοιχεία και την ανατροφοδότηση.

Στις περισσότερες οικογένειες αλλά και στο εργασιακό περιβάλλον (δηλαδή σε μέρη που δεν μπορούμε να έχουμε έλεγχο με ποιον βρισκόμαστε μαζί) υπάρχει πρόβλημα στην επικοινωνία μεταξύ μας, ακόμα και νοσηρότητα. Τι χρειάζεται να κάνουμε για να επικοινωνούμε καλύτερα; 

Η καθαρή ομιλία, η ενεργητική ακρόαση και δημιουργία ορίων είναι βασικά στοιχεία για μια αποτελεσματική επικοινωνία. Επίσης, η γνώση της ανθρώπινης φύσης και της ψυχολογίας της επικοινωνίας είναι παράγοντες που ενδυναμώνουν, στηρίζουν και ωθούν την επικοινωνία στο να γίνει αποτελεσματική. Τέλος, η μετατόπιση της ενέργειας στον αλληλεπιδρώντα (τι θέλω να σκεφτεί, να νιώσει, να κάνει ο συνομιλητής μου) και η αποκωδικοποίηση των μη λεκτικών σημάτων του αποτελούν σωσίβιες λέμβους για την καθαρή αποστολή και λήψη μηνυμάτων. Στις σελίδες του βιβλίου υπάρχουν αναλυτικά ουσιαστικές πληροφορίες για τη διαχείριση όλων των αλληλεπιδράσεων που λαμβάνουν μέρος στο πλαίσιο της καθημερινότητας καθώς και των «δύσκολων».

Πιστεύετε ότι σαν λαός επικοινωνούμε εποικοδομητικά εμείς οι Έλληνες;

Το κομμάτι της επικοινωνίας αποτελεί παγκόσμιο σημείο ενδιαφέροντος τα τελευταία χρόνια. Κάτι τέτοιο υποδεικνύει πως υπάρχουν κενά στο κομμάτι της επικοινωνιακής κουλτούρας γενικότερα. Για εμένα, θα ήταν απαραίτητο η δομή της αποτελεσματικής επικοινωνίας να εντασσόταν στο εκπαιδευτικό πλαίσιο από την αρχή ως το τέλος. 

Σε μια εποχή που βασιλεύουν τα κοινωνικά δίκτυα και -θεωρητικά τουλάχιστον- η επικοινωνία είναι πιο εύκολη από ποτέ, πιστεύετε ότι επικοινωνούμε ουσιαστικά;

Η επικοινωνία είναι εύκολη, άμεση και συνεχής. Το κατά πόσο είναι αποτελεσματική δεν έχει να κάνει με τίποτα από αυτά. Είναι διαφορετική η επικοινωνία από την αποτελεσματική επικοινωνία -την οποία πραγματεύεται το βιβλίο «Bach o Γάτος». Όταν η επικοινωνία είναι αποτελεσματική ο συνομιλητής μας είναι σε θέση να λάβει τα ακριβή μηνύματα που επιθυμούμε να στείλουμε και το αντίστροφο. Τα περισσότερα προβλήματα σε όλο το φάσμα των διαπροσωπικών σχέσεων έχουν να κάνουν με την επικοινωνία. Έτσι, ακούγοντας γύρω μου φράσεις όπως: «δεν καταλαβαίνει(ς)», «δεν επικοινωνούμε», «δεν εννοούσα πως..», «δεν ακούει», τείνω στο ότι υπάρχουν αρκετά κενά στο κομμάτι αυτό.  

Τι φταίει και συχνά παρερμηνεύονται αυτά που λέμε από τους άλλους;

Η πληροφορία κάνοντας το ταξίδι από τον αποστολέα στον παραλήπτη μεταλλάσεται μέσα από γενικεύσεις, στρεβλώσεις και αφαιρέσεις. Γνωρίζοντας το στόχο που θέλουμε να επιτύχουμε με την πληροφορία, παρατηρώντας τις λεκτικές και μη λεκτικές αποκρίσεις του αποδέκτη και κάνοντας χρήση της ανατροφοδότησης μπορούμε να γίνουμε πιο σαφείς.

Εκτός από την λεκτική αναφέρεστε και στη μη-λεκτική επικοινωνία. Ποια η σημασία της και πώς επηρεάζει τη σχέση μας με τους άλλους;

Η μη λεκτική επικοινωνία αποτελεί σπουδαίο πεδίο στις αλληλεπιδράσεις μας καθώς είναι το ενστικτώδες κομμάτι μας και, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, μη ελέγξιμο. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος, όταν λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία δε συνάδουν, επιλέγει πάντα να πιστέψει τη μη λεκτική. Έτσι, πολλές φορές παρά τα λογικά επιχειρήματα ενός ομιλητή, ο συνομιλητής δεν πείθεται και αυτό οφείλεται στο πρωτόγονο κομμάτι του εγκεφάλου μας. Η διαδικασία αυτή γίνεται υποσυνείδητα κατά το πλείστον. Όταν περάσει στο συνειδητό είμαστε σε θέση να αποστείλουμε αποτελεσματικά τα μηνύματά μας και να διαβάσουμε το συνομιλητή μας έτσι ώστε να παρέχουμε επιπλέον πληροφορίες αν χρειάζεται.

Τι σας ώθησε να γράψετε το βιβλίο αυτό;

Ο Bach ξεπήδησε μέσα από τα εργαστήριά μου και την επιθυμία της παρουσίασης μιας πιο ανάλαφρης οπτικής στο παιχνίδι της επικοινωνίας. Είναι πολύ πιο εύκολο να σχηματίσουμε εικόνες, ήχους και συναισθήματα μέσα από διαδραστικές αλληλεπιδράσεις και σε ένα κλίμα όπου τα πράγματα δεν είναι τόσο αυστηρά επιστημονικά αλλά διαδραστικά κατανοητά. Με τον Bach θέλησα να δημιουργήσω ένα πλαίσιο ουσιαστικής συμμετοχής και πλήρους αφομοίωσης της πληροφορίας.
Επιπλέον, θεωρώ πως η επικοινωνία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ποιότητα της καθημερινότητάς μας σε όλα τα περιβάλλοντα. Το κοινωνικό, το επαγγελματικό, το συντροφικό περιβάλλον, μπορούν να γίνουν πεδία που προσφέρουν ισορροπία, ασφάλεια, ανάπτυξη και ευρύτερα πλαίσια δημιουργικότητας μέσα από την αποτελεσματική επικοινωνία. Τέλος, εμείς οι ίδιοι, ως άτομα, έχουμε την επιλογή της εσωτερικής γαλήνης η οποία προέρχεται από μια άλλου είδους επικοινωνία. Μιλώ για την εσωτερική επικοινωνία, τους διαλόγους που κάνουμε με τον ίδιο τον εαυτό μας. Έτσι, η απόφασή μου για τη συγγραφή ενός βιβλίου με αυτό το θέμα ήρθε απολύτως φυσικά και μέσα από μια ανάγκη μοιράσματος.

Εκτός όμως από το συγκεκριμένο βιβλίο σας έχετε εκδώσει και το βιβλίο «Αθλητική γιόγκα». Δεν μπορώ να αντισταθώ και να μην ρωτήσω: Μπορεί η γιόγκα να βοηθήσει έναν αθλητή; Και αν ναι, με ποιον τρόπο;

Είναι γνωστό πως ο σωματικός και νοητικός έλεγχος αποτελούν τα δομικά στοιχεία των υψηλών αθλητικών επιδόσεων. Συγκεκριμένα, η κιναισθητική επίγνωση, η απόκτηση ενός νοήμονος σώματος -ισορροπημένου, δυνατού και εύκαμπτου- καθώς και η εδραίωση της εσωτερικής και εξωτερικής θέσης νίκης, καθαρού και ήρεμου νου, θετικής συναισθηματικής κατάστασης και αυξημένου ψυχικού σθένους είναι οι βάσεις πάνω στις οποίες χτίζεται η ποιοτική ανάπτυξη των αγωνιστικά αποτελεσματικών αθλητών.
Η αθλητική γιόγκα περιλαμβάνει αερόβια άσκηση και δυναμικές θέσεις βελτιώνοντας δραματικά τη δύναμη, την ευλυγισία, την ισορροπία, την κιναισθητική αντίληψη και το ψυχικό σθένος. Οι δεξιότητες αυτές αναπτύσσονται καθολικά με την ενσωμάτωσή της σε μια ολοκληρωμένη προπονητική μέθοδο. Ανάλογα με τα σπορ, οι αθλητές επικεντρώνονται στην ανάπτυξη ιδιαίτερων δεξιοτήτων. Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια δε θα έπρεπε να καταστέλλει άλλες φυσικές ικανότητες ή να γίνεται σε βάρος συγκεκριμένων μερών του σώματος. Η αθλητική γιόγκα προσηλώνεται στους ξεχωριστούς ιδιάζοντες περιορισμούς κάθε αγωνίσματος και παράλληλα, θωρώντας τον αθλητή ως ολότητα, προσδίδει εξαιρετική ισορροπία δεξιοτήτων, απαραίτητων για μακροχρόνιες αποδόσεις και υψηλές επιδόσεις.

Είστε ένας άνθρωπος πολυσχιδής: Είστε ψυχολόγος, συγγραφέας, αρθρογράφος, έχετε ασχοληθεί με τη γιόγκα, την υποκριτική… Σε μια κοινωνία που προβάλλει την απόλυτη εξειδίκευση υπάρχει χώρος για τα ανήσυχα πνεύματα;

Οι σπουδές μου έχουν μια κοινή συνιστώσα. Αυτή είναι ο άνθρωπος. Η φυσιολογία, η ψυχολογία, τα περιβάλλοντα στα οποία αναπτυσσόμαστε και οι προσλαμβάνουσες που έχουμε, αλληλεπιδρούν στην ανάπτυξή μας ως μια ολότητα. Κανένα από τα προηγούμενα δεν λειτουργεί χωρίς να επηρεάσει τα υπόλοιπα. Η ανάγκη μου για τη γνώση αυτής της αλληλεπίδρασης με ώθησε στο να εμβαθύνω σε κάθε ένα από αυτά τα πεδία ξεχωριστά. Η σύνθεση νέων τοπίων μέσα από μια αλληλεπενέργεια φυσιολογικών παραγόντων αποτελεί μια ιδιαίτερα γοητευτική διαδρομή για εμένα.
Πιστεύω πως η πολύπλευρη γνώση αποτελεί αρετή κληρονομημένη από τους προγόνους μας και πάντα θα υπάρχει χώρος για αυτήν. Εξάλλου, το χώρο μας το δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι.

Who is who

Η Έυη Ανδρέου είναι σύμβουλος επικοινωνίας, προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης. Πιστεύει στη συνεχή εξέλιξη, τη δημιουργία επιλογών και νέων πηγών δύναμης που συμβάλλουν στη συνολική ανάπτυξη. Σκοπός της είναι η ενίσχυση της αποτελεσματικής – εσωτερικής και διαπροσωπικής – επικοινωνίας  μέσω της ουσιαστικής γνώσης και της συνεχούς αυτοβελτίωσης.
Είναι ιδρύτρια του Effective Communication στην Ελλάδα, διοργανώτρια του Effective Communication gr meetup, συγγραφέας, αρθρογράφος και διεθνής ομιλήτρια. Στις συνεδρίες και τα εργαστήριά της μοιράζεται την τέχνη της ποιοτικής ζωής, της επιτυχίας και του «πρωταθλητισμού» σε ένα ευρύ πλαίσιο προσωπικών, κοινωνικών και επαγγελματικών τομέων. Εάν θέλεις να επικοινωνήσεις μαζί της κάνε κλικ εδώ.