Είσαι αναβλητική; 3 στρατηγικές για να το ξεπεράσεις!

Μπορεί να γνωρίζεις ήδη ότι: «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν» καθώς και το ότι: «ποτέ μην αναβάλλεις για αύριο αυτό που μπορείς να κάνεις σήμερα», η αλήθεια είναι ωστόσο, ότι το χουζούρι είναι πιο ευχάριστο από τη δουλειά. Πώς μπορείς να ξεπεράσεις την αναβλητικότητά σου;

Υπάρχουν αυτά τα μέιλ που έπρεπε να τα έχεις απαντήσει από χτες, κάποιες προθεσμίες στη δουλειά που όπου να ‘ναι λήγουν, ο αντιπαθητικός πελάτης που περιμένει να τον πάρεις τηλέφωνο, οι λογαριασμοί που στοιβάζονται… Α! Και το γυμναστήριο, δεν υποσχέθηκες στον εαυτό σου ότι θα πηγαίνεις πιο συχνά φέτος; Για όλα φταίει η αναβλητικότητά σου!

Ο φαύλος κύκλος της αναβλητικότητας

Φυσικά θα γίνουν όλα την τελευταία στιγμή αφού έχεις πρώτα εξουθενωθεί από τον φαύλο κύκλο: Αναβλητικότητα, ενοχές, άγχος, απογοήτευση από τον εαυτό μου και ξανά από την αρχή. Το ένα στάδιο θρέφει το άλλο, μέχρι που τελικά το στρες θεριεύει και σε κυριεύει ολόκληρη. Σκέψου πόσο πιο εύκολα και απλά θα ήταν όλα εάν με κάποιο μαγικό τρόπο κατόρθωνες να πείσεις τον εαυτό σου να κάνει όλα αυτά που δεν θέλει να κάνει, τη στιγμή που θα έπρεπε να τα κάνει. Και σε αυτό σκέψου και το πόσο πιο χαρούμενη και αποτελεσματική θα αισθανόσουν. Τα καλά νέα είναι (και πρόκειται για πολύ καλά νέα) ότι μπορείς να σταματήσεις να είσαι τόσο αναβλητική αν αποκτήσεις την κατάλληλη στρατηγική, η οποία εξαρτάται από την αιτία της αναβλήτικότητάς σου. Δες τι εννοώ!

Αιτία 1η: Αναβάλλεις οτιδήποτε φοβάσαι ότι δεν θα το κάνεις καλό.
Λύση: Εστίασε στην πρόληψη.

Υπάρχουν δύο τρόποι να εκτελέσεις κάθε υποχρέωση. Στον πρώτο την αντιμετωπίζεις σαν κάτι το οποίο όταν ολοκληρωθεί θα είσαι σε καλύτερη θέση από ότι είσαι αυτή τη στιγμή, ενώ στον δεύτερο εστιάζεις στο πώς θα προλάβεις το χειρότερο ή πώς θα διατηρήσεις τα κεκτημένα. Το σκεπτικό στον πρώτο τρόπο είναι για παράδειγμα: «Εάν ολοκληρώσω αυτή την εργασία τώρα, θα εντυπωσιάσω τον προϊστάμενό μου» ή «Εάν ασκούμαι συχνά θα αποκτήσω ωραίο και σφιχτό σώμα». Για τους ψυχολόγους αυτό ονομάζεται εστίαση στην προαγωγή. Σύμφωνα με τις έρευνες όταν σε ενεργοποιεί η σκέψη τού ότι κάτι θα κερδίσεις εάν εκπληρώσεις το στόχο σου τότε είσαι πρόθυμος και αισιόδοξος. Εάν όμως φοβάσαι ότι θα αποτύχεις στη συγκεκριμένη σου υποχρέωση θα πρέπει να αλλάξεις τον τρόπο που το βλέπεις. Θα πρέπει να εστιάσεις στην πρόληψη και αντί να σκέφτεσαι τη θλιβερή κατάληξη των προσπαθειών σου, να αντιμετωπίσεις την υποχρέωση σαν έναν τρόπο που θα σου εξασφαλίσει τα ήδη κεκτημένα σου ώστε να αποφύγεις τις απώλειες. Για παράδειγμα το: «εάν ολοκληρώσω αυτήν την εργασία» θα μπορούσε να έχει στόχο το: «ώστε ο προϊστάμενός μου να μην θυμώσει» και το: «ασκούμαι συχνά», θα μπορούσε να έχει στόχο το: «ώστε να μην αφήσω τον σώμα μου να γίνει χάλια και να “κρεμάσει”». Είναι θέμα οπτικής! Όταν εστιάζεις στο πώς θα αποφύγεις την απώλεια γίνεται πια φανερό ότι ο μόνος τρόπος είναι το να αναλάβεις αμέσως δράση.

Αιτία 2η: Αναβάλλεις κάτι επειδή δεν έχεις διάθεση να το κάνεις.
Λύση: Αγνόησε τα συναισθήματά σου. Αυτά είναι το εμπόδιο στο δρόμο σου.

Τις περισσότερες φορές όταν χρησιμοποιούμε φράσεις όπως: «Δεν μπορώ να ξυπνήσω νωρίς το πρωί» ή «Δεν μπορώ να πείσω τον εαυτό μου να γυμναστώ», αυτό που εννοούμε στην πραγματικότητα είναι, ότι δεν μπορούμε να πείσουμε τον εαυτό μας να έχει διάθεση για να κάνει αυτά που πρέπει. Στο κάτω κάτω της γραφής κανένας δεν σε έδεσε στο κρεβάτι σου ώστε να μην μπορείς να σηκωθείς το πρωί, ούτε κάποιος σου έκλεισε την έξοδο του σπιτιού σου ώστε να μην μπορέσεις να πας στο γυμναστήριο. Ποιος λέει ότι θα πρέπει να περιμένεις πότε θα σου έρθει η διάθεση για να κάνεις κάτι; Οι περισσότεροι φαίνεται να πιστεύουμε ότι για να κάνουμε κάτι θα πρέπει να είμαστε στην κατάλληλη ψυχολογική διάθεση. Αυτό όμως δεν ισχύει. Μερικοί από τους πιο διάσημους καλλιτέχνες, ζωγράφους, γλύπτες, συγγραφείς κ.ά. κατάφεραν να γίνουν επιτυχημένοι χάρη στην επιμονή τους να δουλεύουν κάθε μέρα για συγκεκριμένες ώρες άσχετα με το αν είχαν ή όχι έμπνευση, αν βρίσκονταν στην κατάλληλη διάθεση, αν ένιωθαν επιτυχημένοι ή όχι. Όπως είχε πει και ο γνωστός καλλιτέχνης Chuck Close: «Η έμπνευση είναι για τους ερασιτέχνες. Οι υπόλοιποι χρειάζεται να σηκωνόμαστε και να πηγαίνουμε για δουλειά».

Αιτία 3η: Αναβάλλεις κάτι επειδή είναι δύσκολο, βαρετό ή δυσάρεστο.
Λύση: Εφάρμοσε τη στρατηγική: «Εάν συμβεί αυτό, τότε…»

Πολύ συχνά προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε μια κατάσταση με το σκεπτικό της επόμενης φοράς. «Την επόμενη φορά θα πιέσω τον εαυτό μου να ασχοληθεί με αυτό αμέσως». Φυσικά εάν είχαμε τη θέληση να το κάνουμε, τότε δεν θα χρειαζόταν να το αναβάλλουμε ευθύς εξαρχής. Οι περισσότεροι υπερεκτιμάμε την ικανότητα αυτοπειθαρχίας μας και βασιζόμαστε σε αυτήν για να τα καταφέρουμε στα δύσκολα. Για να επιτύχεις αυτό που θέλεις καλύτερα σχεδίασε εκ των προτέρων τα βήματά σου και αυτό θα το κάνεις εφαρμόζοντας την στρατηγική του: «εάν… τότε…». Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο θα πρέπει να αποφασίσεις ποια συγκεκριμένα βήματα πρέπει να κάνεις για να επιτύχεις αυτό που θέλεις αλλά και να αποφασίσεις και το «που» και το «πότε» θα τα κάνεις. Για παράδειγμα: «Εάν φύγω από τη δουλειά στις 5, τότε θα πάω γυμναστήριο στις 7». «Εάν ο Γιάννης δεν φύγει στις 2, τότε θα του πω ότι πρέπει να δουλέψω και θα του ζητήσω να φύγει». Εάν έχεις κάνει πλάνο και γνωρίζεις από την αρχή το τι πρέπει να κάνεις, το πότε και το που, τότε δεν θα έχεις δισταγμούς όταν έρθει η κατάλληλη ώρα. Είναι οι δισταγμοί μας που κάνουν απαραίτητη τη δύναμη της θέλησης προκειμένου να τους ξεπεράσουμε: «Τώρα πραγματικά πρέπει να το κάνω αυτό;» «Θα μπορούσα ίσως να το κάνω αργότερα;» Η στρατηγική του: «εάν… τότε…» εξασφαλίζει άμεση δράση και επιτυχία σε ότι έχεις αποφασίσει γιατί έχεις σκεφτεί και έχεις καταστρώσει σχέδιο πριν ακόμα βρεθείς σε δίλημμα, οπότε όταν θα έρθει η στιγμή αδυναμίας θα είσαι έτοιμη να την αντιμετωπίσεις και χωρίς να χρειαστεί αυτοπειθαρχία ούτε η δύναμη της θέλησής σου.

Παραδέχομαι ότι και οι τρεις πιο πάνω στρατηγικές: το να σκέφτεσαι τις συνέπειες της αποτυχίας, να αγνοείς τη διάθεση και τα συναισθήματά σου και το να καταστρώνεις λεπτομερές σχέδιο δράσης δεν είναι και τόσο ευχάριστες όπως το: «Ακολούθησε το πάθος σου» ή «Να σκέφτεσαι θετικά». Ωστόσο είναι αποτελεσματικές και μπορούν να σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις την αναβλητικότητά σου.