Αλήθειες και μύθοι για τη δίαιτα – Μην πιστεύεις όσα ακούς

«Πώς θα χάσεις 5 κιλά σε μια εβδομάδα»! «Τρως όσο θέλεις και αδυνατίζεις»! «Το βραδινό φαγητό παχαίνει»! Μήπως όλα αυτά σου θυμίζουν κάτι; Μήπως έχεις πέσει και εσύ θύμα κάποιου από τους πιο πάνω ισχυρισμούς; Τελικά ποιες οι αλήθειες και ποιοι οι μύθοι στη δίαιτα;

Έχω δοκιμάσει του κόσμου τις δίαιτες: Τη δίαιτα μονοφαγίας όπου πέρναγα μέρες ολόκληρες τρώγοντας ένα και μόνο φαγητό, τη δίαιτα της σούπας όπου έτρωγα μόνο μια συγκεκριμένη σούπα για καμιά δεκαριά μέρες (αυτή μάλιστα υποτίθεται ότι είχε και την εύνοια της ιατρικής, αφού υποτίθεται ότι την έκαναν καρδιοπαθείς για να χάσουν γρήγορα βάρος), τη δίαιτα πρωτεΐνης όπου έτρωγα μόνο πρωτεϊνούχα τρόφιμα μέχρι που έλεγα κυριολεκτικά «το ψωμί ψωμάκι», τη δίαιτα των ωφέλιμων λιπαρών, τη δίαιτα των σταρ με πιπέρι καγιέν, λεμόνι και σιρόπι σφένδαμου. Αυτά παλιά, πολύ παλιά… Γιατί η εμπειρία μου με δίδαξε ότι οι δίαιτες – αστραπή σημαίνουν και επαναφορά των χαμένων κιλών σε χρόνο αστραπή. Έτσι αποφάσισα να ψάξω να βρω ποια είναι η αλήθεια πίσω από τους πιο δημοφιλείς μύθους που αφορούν τις δίαιτες.

Μύθος 1ος: Μπορούμε να αδυνατίσουμε για πάντα κάνοντας τις δίαιτες που είναι στη μόδα

Η Αλήθεια: Οι διάφορες δίαιτες που είναι πολύ δημοφιλείς κατά περιόδους δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για υγιεινό και μόνιμο αδυνάτισμα. Συνήθως βασίζονται στον αποκλεισμό συγκεκριμένων τροφίμων ή και ολόκληρης ομάδας τροφών με διάφορα προσχήματα με αποτέλεσμα να στερούν από τον οργανισμό πολλές βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη. Στην πραγματικότητα αυτός ο αποκλεισμός οδηγεί στη δραστική μείωση θερμίδων καθότι δεν μπορούμε να καταναλώσουμε πάρα πολλές τροφές. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο οργανισμός κουράζεται, χάνουμε την ενέργειά μας, βαριόμαστε συνεχώς τα ίδια και τα ίδια και σύντομα επιστρέφουμε στις παλιές κακές συνήθειες. Και μαζί με αυτές επιστρέφουν και τα κιλά σε χρόνο ρεκόρ.
Συμβουλή: Επέλεξε μια ισορροπημένη δίαιτα που θα περιέχει τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφών (εκτός και αν έχεις εξακριβωμένη δυσανεξία σε κάποιες όπως π.χ. στη γλουτένη ή στη λακτόζη), και με την οποία δεν θα χάνεις παραπάνω από 1 κιλό την εβδομάδα -ιδανικά ½ κιλό.

Μύθος 2ος: Για να αδυνατίσεις πρέπει να «κόψεις» τους υδατάνθρακες

Η Αλήθεια: Δεν είναι όλοι οι υδατάνθρακες οι ίδιοι. Υπάρχουν οι απλοί και οι σύνθετοι. Οι απλοί είναι σάκχαρα και ενώ κάποιοι μπορεί να περιέχονται φυσικά σε τρόφιμα όπως π.χ. στο γάλα ή στα φρούτα, οι περισσότεροι προέρχονται από την προσθήκη ζάχαρης ή γλυκόζης στα τρόφιμα. Με άλλα λόγια, τρόφιμα όπως μπισκότα, γλυκίσματα, αναψυκτικά, δημητριακά πρωινού κ.ά. είναι απλοί υδατάνθρακες που έχουν κενές θερμίδες, δηλαδή δεν προσφέρουν κάτι από αυτά που έχει ανάγκη ο οργανισμός για την καλή λειτουργία τους όπως βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες. Οι σύνθετοι υδατάνθρακες έχουν πολλά θρεπτικά συστατικά και μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Κύριες πηγές τους είναι τα αμυλώδη λαχανικά όπως πατάτες, γλυκοπατάτες, κολοκύθα, καλαμπόκι, τα όσπρια ειδικά τα φασόλια, τα προϊόντα ολικής άλεσης, οι ξηροί καρποί, η βρώμη, το καστανό ρύζι. Επειδή μεταβολίζονται με πιο αργό ρυθμό μας κρατάνε χορτάτους για περισσότερη ώρα και είναι ιδανικοί για δίαιτα. Τα φρούτα και τα λαχανικά αν και είναι απλοί υδατάνθρακες, περιέχουν φυτικές ίνες με αποτέλεσμα να απορροφώνται πιο αργά από τον οργανισμό, συμπεριφέρονται δηλαδή σαν σύνθετοι.
Συμβουλή: Για υγιεινό και μόνιμο αδυνάτισμα απέφευγε τους απλούς υδατάνθρακες και φρόντισε η διατροφή σου να περιέχει αρκετούς σύνθετους.

Μύθος 3ος: Όταν η συσκευασία ενός τροφίμου αναγράφει «διαίτης» ή «με μειωμένα λιπαρά» δεν υπάρχει φόβος να παχύνεις.

Η Αλήθεια: Πολλά προϊόντα αναγράφουν στην συσκευασία τους ότι είναι διαίτης ή ότι έχουν μειωμένα λιπαρά, ωστόσο για να είναι γευστικά τούς προστίθενται άλλα συστατικά όπως π.χ. ζάχαρη (και με τη μορφή συμπυκνωμένου χυμού φρούτων για παράδειγμα), αλάτι, άμυλο. Αυτές οι «θαυματουργές» τροφές συχνά περιέχουν σχεδόν ίδιο αριθμό θερμίδων με τις κανονικές εκδοχές τους. Ένα άλλο τρικ είναι ότι μπορεί να αναγράφουν για παράδειγμα: «Μόνο 100 θερμίδες», ενώ με μικρά γράμματα λένε «Μία μερίδα 30 γραμμάριων περιέχει 100 θερμίδες. Η συσκευασία περιέχει 3 μερίδες», κάτι που όπως καταλαβαίνει σημαίνει ότι αν φας όλη τη συσκευασία θα πάρεις 300 θερμίδες και όχι 100.
Συμβουλή: Εάν σε ενδιαφέρει ο έλεγχος του βάρους σου να ελέγχεις πάντα τον διατροφικό πίνακα στην πίσω μεριά της συσκευασίας, τις θερμίδες ανά μερίδα και ανά 100 γραμμάρια, καθώς και τα συστατικά. Ακόμα καλύτερα αν μπορείς να συγκρίνεις τη συσκευασία «διαίτης» με μια κανονική συσκευασία ώστε να ξέρεις ακριβώς τι τρως και πόσες θερμίδες έχει.

Μύθος 4ος: Όταν δεν παίρνεις πρωινό, παχαίνεις

Η Αλήθεια: Ένα καλό πρωινό σε βοηθά να ξεκινάς τη μέρα σου γεμάτη ενέργεια, ενώ μειώνει τις πιθανότητες να πεινάσεις… σαν λύκος αργότερα καταναλώνοντας ότι ανθυγιεινό βρεθεί μπροστά σου. Ωστόσο δεν υπάρχουν επιστημονικές έρευνες που να δείχνουν ότι όποιος δεν τρώει πρωινό, παχαίνει.
Συμβουλή: Το καλύτερο είναι να ακούς πάντα το σώμα και τις ανάγκες σου. Εάν το πρωί ξυπνάς και δεν θέλεις να φας, μην φας. Φρόντισε όμως να έχεις κάτι υγιεινό μαζί σου για αργότερα.

Μύθος 5ος: Όταν τρως το βράδυ, παχαίνεις

Η Αλήθεια: Αυτό είναι λιγάκι ασαφές. Υπάρχουν έρευνες που υποστηρίζουν ότι πράγματι όσοι τρώνε αργά το βράδυ τείνουν να έχουν περισσότερα κιλά. Αυτό υποστηρίζουν ότι μπορεί να συμβαίνει επειδή η λήψη τροφής λίγο πριν τον ύπνο επηρεάζει αρνητικά τον μεταβολικό και κιρκάδιο ρυθμό. Υπάρχουν ωστόσο και οι αντίθετες έρευνες που υποστηρίζουν ότι η κατανάλωση φαγητού αργά το βράδυ δεν παχαίνει, αρκεί βέβαια το σύνολο των θερμίδων που καταναλώνεις κατά τη διάρκεια της ημέρας να μην ξεπερνά το όριο. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι συνήθως όσοι τρώνε αργά το βράδυ τρώνε περισσότερο από όσο πρέπει και φαγητά ιδιαίτερα παχυντικά. Επίσης είναι ιδιαίτερα ανθυγιεινό γιατί οδηγεί σε δυσπεψία, καούρα και άστατο ύπνο.
Συμβουλή: Καλύτερα να μην ξεφεύγεις. Φρόντισε το τελευταίο γεύμα της ημέρας σου να είναι τρεις περίπου ώρες πριν τον βραδινό ύπνο. Εάν πεινάσεις αργά το βράδυ, ξεγέλασε την πείνα σου με ένα γιαούρτι ή ένα φρούτο.

Μύθος 6ος: Αν κάνεις νηστεία ή γίνεις φυτοφάγος θα αδυνατίσεις

Η Αλήθεια: Τώρα μπορώ να σου μιλήσω και από προσωπική πείρα. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Πράγματι επειδή οι περισσότερες τροφές που καταναλώνουν οι φυτοφάγοι είναι φυτικής προέλευσης παρουσιάζουν καλύτερη υγεία, χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και μειωμένο κίνδυνο καρδιολογικών ασθενειών. Ωστόσο για να αδυνατίσεις χρειάζεται να καταναλώνεις λιγότερες θερμίδες. Όταν ξεκίνησα ένα φυτοφαγικό μοντέλο ζωής συχνά μου έλειπαν πολλά τρόφιμα που είχα συνηθίσει, με αποτέλεσμα να τρώω περισσότερο ψωμί, γλυκά, χαλβά. Είναι κάτι συνηθισμένο. Συχνά οι αρχάριοι φυτοφάγοι παρασύρονται και καταναλώνουν τροφές υψηλού θερμιδικού φορτίου. Για παράδειγμα το ταχίνι ή οι ξηροί καρποί είναι πολύ υγιεινά τρόφιμα και βασικά για ένα φυτοφαγικό διατροφολόγιο, ωστόσο πρέπει να καταναλώνονται σε περιορισμένες ποσότητες, αλλιώς οδηγούν σε παχυσαρκία.
Συμβουλή: Εάν κάνεις νηστεία ή αποφασίσεις να γίνεις φυτοφάγος καλύτερα απευθύνσου αρχικά σε έναν διατροφολόγο προκειμένου να σε συμβουλεύσει τουλάχιστον αρχικά και να σου φτιάξει ένα διαιτολόγιο.

Μύθος 7ος: Όσο λιγότερα λιπαρά καταναλώνεις, τόσο το καλύτερο

Η Αλήθεια: Πρόκειται για έναν από τους πιο διαδεδομένους μύθους. Ο οργανισμός μας χρειάζεται και πρωτεΐνες και υδατάνθρακες και λιπαρά προκειμένου να λειτουργήσει σωστά αλλά και για το αδυνάτισμα. Φυσικά μιλάμε για τα καλά λιπαρά, τα ακόρεστα. Είναι αυτά που προσλαμβάνουμε από τροφές όπως οι ξηροί καρποί ειδικά τα αμύγδαλα και τα καρύδια, οι σπόροι, τα ψάρια ειδικά ο σολομός και η σαρδέλα, το αβοκάντο, το ελαιόλαδο και οι ελιές, ο κρόκος του αυγού.
Συμβουλή: Τα καλά λιπαρά είναι απαραίτητα σε μια δίαιτα αδυνατίσματος αφού σε γενικές γραμμές θα πρέπει να καλύπτουν το 20% περίπου των καθημερινών μας αναγκών σε θερμίδες. Παίζουν βασικό ρόλο τόσο για την εγκεφαλική λειτουργία, όσο και για την παραγωγή ορμονών, τη ρύθμιση θερμοκρασίας του σώματος, την υγεία των μαλλιών, του δέρματος και των νυχιών.